Annette van den Bosch
Gruwez-Van Nevel-Laura l
 
 
Informatie over Annette van den Bosch en deze site Gedichten, waaronder Vlaamse en vertaalde         Artikelen over dichtbundels en dichtbijeenkomsten Recensies van dichtbundels Interviews met dichters, uitgevers etc Over jonge dichters
Beginpagina                 Contact
 
     
  -
 

‘Intimiteit met ballen’

‘Op zoek naar Laura’
door Luuk Gruwez en Paul van Nevel met het Huelgas Ensemble

Verschenen in Meander op 5 juni 2004


Het ervaren van ‘Op zoek naar Laura’ is een unieke belevenis. Dirigent Paul van Nevel zette met zijn Huelgas Ensemble een programma op rond de sonnetten van Petrarca (veertiende eeuw) en de madrigalen van Orlandus Lassus (zestiende eeuw). Petrarca werd geboren in Florence maar vertrok later onder andere naar Avignon in Frankrijk. Hij was getrouwd en had kinderen, maar voelde ook een geestelijke roeping die hij vervulde. Zijn sonnetten voor Laura zijn geschreven voor de ‘gewone vrouw’. De gedichten zijn rijk aan klank en melodie en zij zijn dan ook voor veel componisten een bron van inspiratie geweest zoals voor Dufay, Monteverdi en Schubert. Overigens was Petrarca de eerste die zijn beklimming van de Mont Ventoux beschreef. Een beklimming en een beschrijving die velen hem later nadeden. Het Huelgas Ensemble is gespecialiseerd in het uitvoeren van Middeleeuwse en Renaissance muziek en won met uitvoeringen diverse prijzen.
De Vlaamse dichter Luuk Gruwez droeg speciaal voor dit project geschreven gedichten voor, geïnspireerd op de thema’s liefde en vergankelijkheid van Petrarca. Met de vorm en inhoud van de gedichten is vrij omgesprongen en dat leidde vorige zomer onder andere bij het festival in het Franse Saintes tot enige beroering. Het concert moest vanwege het vermeende blasfemische karakter in een aanpalend pand worden uitgevoerd, in plaats van in de kerk.

Ik zag ‘Op zoek naar Laura’ in Het Kaaitheater in Brussel tijdens een warme avond eind mei. Hét moment voor wegvloeien in lome sonnetten en de vertolkingen van het Huelgas Ensemble in deze liefdesmaand. Ondanks de uitspraak van Van Nevel dat het geen meditatief programma werd, werd het dat voor mij en meer mensen om mij heen, toch enigszins bij de melodieuze klanken van de zangers en instrumentalisten. Bij de voordrachten door Luuk Gruwez veerden we echter op, vooral als hij in ‘variatie 3’ spreekt over liefdesverdriet in eigentijdse bewoordingen (deze werden zowel in het Nederlands als in het Frans uitgevoerd).

Dat roemruchte geklots tussen kop en kont.
Poedelgekef. Paddengekwaak. Schapengeblaat.

Zij mag maar voor de helft de mijne zijn
vanwege mijn precieuze, schizofrene ballen,
twee heelallen waarvan er een wel godgewijd,
maar net zo goed een van de hoeren is.

En zeer doet mij het zaad, als alle zaad
en alles wat beginnen moet of eindigen:
wij dichters, zijn daar erg teerhartig in.

Of in ‘variatie 4’ als de dichter Laura laat spreken over de man die haar gedichten zendt en voorleest.

Had hij me maar op goed geluk gepakt,
zonder pardon en zonder het gekerm
van verzen die op maat hoorden te zijn
voor mij – zijn Lore, Laura, Lorelei –

Waarop later in het gedicht nog een liefdevollere afschildering komt:

Mij leek die trieste schat, amore mio,

ook met zijn penis lelijk in de rouw
zo vaak hij met zijn tere ikken
mijn etalage likken kwam, waarna
ik mij – perfecte fake – in brand liet steken

door puistenkoppen, mannen uit de ramsj.

Iemand die in 2004 voor een geliefde zoveel verzen zou schrijven zou omschreven worden als stalker en dat doet Gruwez dus ook in de laatste ‘variatie 5’

Ik die haar liep te stalken, overal en dag en nacht
alsof zij Halle Berry was of Jennifer Lopez,
ik die van haar was en dat zelf niet zag,
weet nu alleen dat ik mij heb vergist.

Paul van Nevel en zijn ensemble treden op met authentieke uitvoeringen en ze bespelen oude instrumenten. Daardoor was de klankkleur zacht en de sfeer bijzonder intiem. Dit leidde tot grote betrokkenheid van de toeschouwers, ondanks het grote theater. Na de voorstelling volgde een uitzonderlijk langdurig en welverdiend applaus van het, ondanks de warmte, toegestroomde publiek. Deze samenwerking tussen van Nevel en Gruwez is een bijzonder geslaagd experiment. Ik hoop dat ze een volgend project op stapel zetten. Wij hebben er alleszins van genoten. Op weg naar huis hebben de CD nog eens goedkeurend beluisterd. Het is alleen jammer dat daar niet de gedichten van Gruwez op te beluisteren zijn.

Roland de Lassus, Il Canzoniere di Messer Francesco Petrarca
Huelgas-Ensemble, dir. Paul van Nevel
Harmonia Mundi HMC 901828


Annette van den Bosch.
mei 2004